Παράρτημα Ν. Μεσσηνίας-ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
Κ.Πρωθυπουργέ.......................
Σε πρόσφατα δημοσιεύματα στο διαδίκτυο στο οποίο δηλώνεται ότι γίνεται παρουσίαση του σχεδίου για το νέο Λύκειο, το μάθημα της Κοινωνιολογίας φαίνεται να υποβαθμίζεται από την εκπαίδευση, σε μία περίοδο κατά την οποία η ελληνική κοινωνία έχει εντονότερη από ποτέ την ανάγκη να αποτρέψει φαινόμενα πλήρους διάρρηξης του κοινωνικού ιστού. Η ένδεια σε μεγάλες μερίδες του πληθυσμού, η συνεπαγόμενη αύξηση της ενδοοικογενειακής και ενδοσχολικής βίας, των διαπροσωπικών συγκρούσεων και των διομαδικών εντάσεων, η στροφή των νέων προς ολοκληρωτικά πρότυπα ως αποτέλεσμα της επικράτησης προκαταλήψεων και στερεοτυπικών τρόπων σκέψης, καλούν σε συναγερμό την εκπαιδευτική κοινότητα, η οποία οφείλει να προχωρήσει σε παρεμβάσεις που θα αμβλύνουν στο μέτρο του δυνατού τις (αντι)κοινωνικές συνέπειες της πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνει η χώρα.
Το μάθημα της Κοινωνιολογίας είναι εκείνο που κατ΄εξοχήν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, δεδομένου ότι με τη διδασκαλία του αξιοποιούνται η κοινωνιολογική σκέψη και τα κοινωνιολογικά εργαλεία για τη βαθύτερη κατανόηση της δυναμικής της κοινωνίας, την ανάπτυξη της αυτογνωσίας, της κοινωνικής συνείδησης και της κριτικής σκέψης, την αξιολόγηση διαφορετικών πηγών πληροφόρησης, την απόκτηση κοινωνικών αξιών και στάσεων, την καλλιέργεια σεβασμού για τη διαφορετικότητα, τον προβληματισμό για τις κοινωνικές επιδράσεις των νέων τεχνολογιών και της επιστήμης, με απώτερο στόχο τη δημιουργική ένταξη και παρέμβαση σε ένα πολυπολιτισμικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό περιβάλλον.
Η ανησυχία μας είναι εύλογη, δεδομένου ότι το σχετικό νομοσχέδιο πρόκειται να κατατεθεί σύντομα από το Υπουργείο Παιδείας. Εάν τα δημοσιεύματα αληθεύουν, είναι απόλυτα παράδοξο το γεγονός της διαφαινόμενης κατάργησης του μαθήματος, αντί της ενίσχυσης και της επέκτασής του σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Αυτό που χρειάζεται η χώρα μας τώρα, είναι η επένδυση στους νέους, ως υπό διαμόρφωση πολίτες. Η ένταξη στοιχείων του μαθήματος σε ευρύτερα πλαίσια μαθημάτων πολιτικής παιδείας θα το απομάκρυνε από τους στόχους του και θα αλλοίωνε το χαρακτήρα του.
Ζητούμε από εσάς με την παρέμβασή σας στον Υπουργείο Παιδείας να λάβει σοβαρά υπόψη τις ανάγκες των καιρών και:
• Να αναβαθμίσει το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, καθιστώντας το μάθημα γενικής παιδείας στη Β και Γ Λυκείου και υποχρεωτικά εξεταζόμενο για εισαγωγή στα Πανεπιστημιακά Τμήματα κοινωνικών, νομικών και παιδαγωγικών επιστημών.
• Να εισαγάγει το μάθημα «Κοινωνιολογία της Εργασίας - Εργασιακές Σχέσεις» στο Γενικό και Τεχνολογικό Λύκειο (υπάρχει έτοιμο βιβλίο που διδασκόταν στα ΕΠΑΛ), ώστε ο μαθητής να αποκτήσει γνώσεις απαραίτητες για την ένταξή του στην αγορά εργασίας.
• Επίσης, να αξιοποιήσει το ερευνητικό και συμβουλευτικό δυναμικό των κοινωνιολόγων, σύμφωνα με το Π.Δ. 159, Φ.Ε.Κ. 199/1.10.2009, ώστε να οργανωθεί ερευνητική καταγραφή των υφιστάμενων κοινωνικών προβλημάτων της εκπαιδευτικής κοινότητας και να υλοποιηθούν δράσεις παρέμβασης σε προβλήματα όπως η ενδοσχολική βία και ο ρατσισμός.

_____________________________________________________________________________

. Απόδοση των μαθημάτων Α΄ ανάθεσης καθενός από τους κλάδους ΠΕ 9, ΠΕ 10, ΠΕ 13, σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους της ίδιας ομάδας, ως δεύτερη ανάθεση.
. Συμπερίληψη των εκπαιδευτικών ΠΕ10 στις ειδικότητες που διδάσκουν με Α΄ ανάθεση τα μαθήματα Ιστορία και Τοπική Ιστορία (μέχρι σήμερα παραδόξως δεν προβλέπεται ούτε Β΄ ανάθεση), Οικιακή Οικονομία, Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Βιωματική δράση «Σχολική και Κοινωνική Ζωή», .
. Συμμετοχή των κοινωνικών επιστημών και του κοινωνιολόγου στη δομή του νέου Τεχνολογικού Λυκείου.
• τα μαθήματα κοινωνικών επιστημών να κατέχουν σημαντική θέση στα προγράμματα σπουδών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, ως μαθήματα γενικής παιδείας, για το σύνολο των μαθητών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται μία τάση μείωσης του αριθμού του των διδασκομένων μαθημάτων κοινωνικού ενδιαφέροντος και των ωρών διδασκαλίας τους στο ελληνικό σχολείο.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Γενικού Λυκείου: Όταν άρχισε να μορφοποιείται το Νέο Λύκειο, στο οποίο είχαμε επενδύσει προσδοκίες, με έκπληξη συνειδητοποιήσαμε ότι μάλλον αυτό που προηγουμένως δημιουργούσε το πρόβλημα ήταν οι κοινωνικές επιστήμες: Εισαγωγή στο Δίκαιο και στους Πολιτικούς θεσμούς, Αρχές Οικονομίας (τουλάχιστον αρχικά), Κοινωνική και Πολιτική Οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα, Ιστορία των Κοινωνικών Επιστημών, είτε εξοβελίστηκαν ολοκληρωτικά, είτε μετατράπηκαν σε επιλεγόμενα μαθήματα κατεύθυνσης, σαν οι κοινωνικές επιστήμες να αφορούν μόνο σε μαθητές που θα ακολουθήσουν συγκεκριμένες επαγγελματικές διαδρομές. Παρόμοιες σκέψεις υπήρχαν για την Κοινωνιολογία.
Το ζήτημα εδώ δεν είναι μόνο ότι οι κινήσεις αυτές θέτουν σε καθεστώς επαγγελματικής ανασφάλειας ολόκληρες κατηγορίες εκπαιδευτικών, αλλά -κυρίως- ότι στερούν το μαθητή από βασικά εργαλεία κατανόησης και ερμηνείας της κοινωνικής, πολιτικής, πολιτιστικής και οικονομικής πραγματικότητας που τον περιβάλλει.
Επειδή από τις επιστήμες αυτές ειδικότερα η Κοινωνιολογία είναι αναγκαία στο σύγχρονο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο; Ερανιζόμενοι από τους στόχους που το ίδιο το Αναλυτικό Πρόγραμμα θέτει, μπορούμε βάσιμα να ισχυριστούμε ότι με τη διδασκαλία της αξιοποιούνται η κοινωνιολογική σκέψη και τα κοινωνιολογικά εργαλεία για τη βαθύτερη κατανόηση της δυναμικής της κοινωνίας, την ανάπτυξη της αυτογνωσίας, της κοινωνικής συνείδησης και της κριτικής σκέψης, την αξιολόγηση διαφορετικών πηγών πληροφόρησης, την απόκτηση κοινωνικών αξιών και στάσεων, την καλλιέργεια σεβασμού για τη διαφορετικότητα, τον προβληματισμό για τις κοινωνικές επιδράσεις των νέων τεχνολογιών και της επιστήμης, με απώτερο στόχο τη δημιουργική ένταξη και παρέμβαση σε ένα πολυπολιτισμικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό περιβάλλον.
Το άρθρο 29 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού αναφέρει: «η εκπαίδευση του παιδιού πρέπει να αποσκοπεί...... Στην ανάπτυξη του σεβασμού για τους γονείς του παιδιού, την ταυτότητά του, τη γλώσσα του και τις πολιτιστικές του αξίες...... Στην προετοιμασία του παιδιού για μια υπεύθυνη ζωή σε μία ελεύθερη κοινωνία μέσα σε πνεύμα κατανόησης, ειρήνης, ανοχής, ισότητας των φύλων και φιλίας ανάμεσα σε όλους τους λαούς και τις εθνικές και θρησκευτικές ομάδες και στα πρόσωπα αυτόχθονης καταγωγής». Μία από τις κεντρικότερες προκλήσεις της εκπαίδευσης λοιπόν, είναι να καταστήσει τους μαθητές ικανούς να σέβονται την ταυτότητά τους, αλλά και να αναγνωρίζουν κοινωνικές προκαταλήψεις και στερεότυπα και να τα αποδομούν με τη χρήση των εμπειρικών δεδομένων. Από αυτή την άποψη, η κοινωνιολογική γνώση είναι πρωταρχικής σημασίας, εφόσον μπορεί να μειώσει την κοινωνική απόσταση μεταξύ ατόμων και ομάδων.
Άλλωστε η σχέση της κοινωνιολογίας με τις ανάγκες της αγοράς δεν είναι ασύμπτωτη, δεδομένων των συνεχώς αυξανόμενων μετακινήσεων του εργατικού δυναμικού στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, που προαπαιτούν την κατανόηση των διαπολιτισμικών σχέσεων και των ιδιαιτεροτήτων τους.
Η ανάγκη για αναβάθμιση των μαθημάτων κοινωνικού ενδιαφέροντος στο σχολείο γίνεται ακόμη πιο επιτακτική στην τρέχουσα συγκυρία ειδικά, κατά την οποία αξίες, πρότυπα, συμπεριφορές και τρόποι διαβίωσης αλλάζουν ή καταρρίπτονται με τόσο ιλιγγιώδεις ρυθμούς, που ο σύγχρονος νέος δεν μπορεί να παρακολουθήσει, πολύ περισσότερο να διαχειριστεί. Η ένδεια σε μεγάλες μερίδες του πληθυσμού, η συνεπαγόμενη αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, των διαπροσωπικών συγκρούσεων και των διομαδικών εντάσεων, η στροφή νέων προς ολοκληρωτικά πρότυπα ως αποτέλεσμα της επικράτησης προκαταλήψεων και στερεοτυπικών τρόπων σκέψης, καλούν σε συναγερμό την εκπαιδευτική κοινότητα, η οποία οφείλει να προχωρήσει σε παρεμβάσεις που θα αμβλύνουν στο μέτρο του δυνατού τις (αντι)κοινωνικές συνέπειες της πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνει η χώρα.
Η εδραίωση των κοινωνικών επιστημών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης πρέπει να είναι μόνο το πρώτο βήμα. Όπως αναλυτικά αναφέρουμε παρακάτω, η διοίκηση της εκπαίδευσης μπορεί να επενδύσει στους επαγγελματίες που έχει στη διάθεσή της, ώστε να οργανωθούν παρεμβάσεις για την αποτροπή της πλήρους διάρρηξης του κοινωνικού ιστού.
Η αναγκαιότητα μύησης παιδιών και εφήβων στον τρόπο σκέψης που προωθούν οι κοινωνικές επιστήμες είναι πρόδηλη και ευρέως αποδεκτή. Η UNESCO ενδεικτικά, χαρακτηρίζει τις κοινωνικές επιστήμες δεξαμενή σκέψης, ρυθμιστή προτύπων και καταλύτη στη συνεργασία, προκειμένου να διευκολυνθούν οι κοινωνικοί μετασχηματισμοί οι οποίοι ευνοούν τις οικουμενικές αξίες της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Από έρευνες, άλλωστε, της Επιτροπής Παιδείας του Συλλόγου Ελλήνων Κοινωνιολόγων, γνωρίζουμε ότι οι κοινωνικές επιστήμες αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της εκπαίδευσης στην Ευρώπη και στην Αμερική (όπου η Κοινωνιολογία διδάσκεται πάνω από έναν αιώνα), ώστε ο μαθητής να γίνει γνώστης των αλλαγών που συντελούνται και να αποκτήσει συναίσθηση της συμμετοχής του στις κοινωνικές ομάδες που τον περιβάλλουν αλλά και στους κανόνες που διέπουν την καθημερινότητα του.
Τέλος, επικαλούμενοι εκτός των άλλων και τη θεσμική σας ιδιότητα,ευελπιστούμε ότι θα ανταποκριθείτε στα αιτήματα του Συλλόγου και θα προωθήσετε τις θέσεις μας, γιαυτό και σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων


Με τιμή
Το Δ.Σ του
Συλλόγου Ελλήνων Κοινωνιολόγων
Παράρτημα Ν. Μεσσηνίας